Hoihoii,
Ik heet Lien en ik volg mijn uitwisseling in het prachtige Zwitserland. AFS vroeg me of ik jullie wat meer kon vertellen over de scholen hier en ik wilde maar al te graag mijn verhaal daarover vertellen!
Wel laat ons starten bij het begin… Ikzelf volg de lessen op de kanti in Wattwil (kanton St. Gallen). Van de jongeren wordt verwacht dat ze met een leeftijd van 14-15jaar over hun toekomst beslissen. Of men maakt “eine Lehre”: dat houdt in dat ze actief een beroep leren. Eerst kiezen ze een vak waarin ze zich willen specialiseren, melden zich bij een zelfstandige/ bedrijf daarover aan en werken voltijds. Slechts 2 dagen in de week gaan ze nog naar school om de basic dingen te leren. De andere optie is “das Gymnasium”. Aangezien ik ondertussen al een dik half jaar op de kanti actief ben, zal ik in dit artikel vooral over mijn ervaringen daar spreken.
Desondanks dat ik zonder problemen vroeg kan opstaan, merk ik wel dat het schoolritme hier vrij vermoeiend is. Gelukkig dat ik nog vrij dicht bij de school woon. Ik moet eerst samen met mijn gastzusje 15minutjes met Postauto (vergelijkbaar met een bus) van mijn thuis naar het treinstation in Lichtensteig rijden. Daar neemt mijn zus een andere bus, en ik wacht op mijn trein samen met een buurmeisje. Beiden van ons moeten naar Watwill en dan babbelen we nog de komende 15 minuten. Meestal zijn we met een energetisch gesprek bezig, dus blijven we maar spreken, tot ik zie dat het al 07:37h is. Dat betekent dat ik me moet haasten om op tijd in de les te zijn, deze beginnen namelijk om 07:40h tot… bwa dat komt echt daarop aan. Normaal gaat de dag tot 16:20h. Op donderdag heb ik hier een halve dag school, wat betekent dat ik rond 12:05h huiswaard kan gaan. Op maandag en vrijdag zijn mijn schooldagen echter ontzettend lang. Voor ijverige studenten worden “Freifächer” aangeboden.
Maandag volg ik in een bescheiden klasje “Auftritzkompetenz” tot 18:00h. Ik weet het, het is ontzettend veel langer en vraagt echt veel van me om maandag exact 10 lessen na elkaar te hebben, maar ik zou het nooit opgeven. Tijdens deze les leren we hoe we goede voordragen kunnen houden. Het is een vrij actief, leerrijk, op een bepaalde manier ook een praktijkgericht vak, dat het persoonlijk een perfecte afwisseling van deze theoretische dag. Vrijdag blijf ik tot 18:20h., want ik heb me aangemeld voor het schoolkoor 🙂 Het zingen maakt me echt mega blij en een perfecte activiteit om het weekend te beginnen. Over enkele weken hebben we ook al 4 optredens, specifiek in het thema the 80s.
Nu ik toch met thema muziek begonnen ben, wil ik daar in deze alinea ook graag mee verdergaan. In koor zijn er zo’n 50 studenten actief, 50 geweldig vrolijke, vriendelijke en open mensen die vooral ontzettend getalenteerd zijn. Maar dan ook écht mega begaafd! Ik sta altijd versteld van de noten die ze daar halen. Wanneer ik mijn bewondering aan het uitspreken was, vertelden ze me ook dat we een zeer prestigieus koor zijn en het merendeel van de muziekklas zijn hier op school. Zo’n 2 weken geleden heb ik een spontaan gesprek gehouden met een soort neef, nonkel… geen idee, iemand van de familie en hij vertelde me iets nieuws over deze school. Studenten vanuit grote steden komen specifiek naar het kleine en dorpse Watwill aangezien het niveau van muziek zo ontzettend hoog is. Men kan hier (voor relatief “weinig” geld) privéles krijgen in eender welk instrument. Aangezien ik muzikaal echt geen wonder ben, weet ik daar ook niet zo ontzettend veel van eerlijk gezegd. Ergens is me ook ter ore gekomen dat er gigantisch veel bands zijn op school. Over enkele weken houden al deze groepen dan een soort concert, ik kijk daar nu alvast superhard naar uit! Ik moet wel eerlijk toegeven dat de passie de ze voor deze kunst hebben, me echt inspireert. In de nabije toekomst zou ik graag een instrument kunnen spelen en mijn vrije uren daaraan besteden.
Laten we teruggaan naar de lessen zelf. Toen deze school hoorde dat er een uitwisselingsstudent zou komen, hebben ze me de keuze gegeven tussen slechts 2 vakken: oftewel economie of Latijn. Mijn keuze was al snel gemaakt. Aangezien ik dit al jarenlang gestudeerd heb en ik hoopte daarmee sneller met de Duitse taal overweg te kunnen, koos ik vastbesloten voor het Latijn. Tijdens mijn eerste schooldag merkte ik dat ik niet in een normale klas terecht ben gekomen, maar in de bilingual class. De school ging ervan uit dat mijn Engels beter is dan mijn Duits en dat 13uur les in het Engels de druk zou verminderen. Klein geheimpje: mijn Engels is niet zo denderend goed. Op dit moment moet ik alle moeite van de wereld geven om biologie te mee te volgen in al die vak begrippen dan eender welke Duitse les. Het is echter wel een onvergetelijke ervaring om biologie, Sport, Muziek, Engels, aardrijkskunde en geschiedenis in het Engels te hebben. Ik heb soms het gevoel dat ik in plaats van slechts 1, 3 talen leer op mijn uitwisseling: Engels, Duits en… Zwitsers Duits. Men speekt hier echt een andere taal, een vreemd dialect van Duits. Op school willen ze alle lessen in de formele en algemene versie houden waarmee ze zich in andere Duitssprekende landen ook verstaanbaar maken kunnen. Maar onderling vallen ze steeds terug op hun unieke taal.
Tussen de lessen door moeten we vrij vaak van gebouwen wisselen. De school waar ik naar toe gaat heeft zo’n 4 gigantische gebouwen ter beschikking. Ik vind het eerlijk gezegd ontspannend om telkens 5 minuten langs de rivier Thur te wandelen en het overweldigende heuvellandschap op me af te laten komen.
Ondertussen is het al een jaar geleden dat ik me voor deze onvergetelijke ervaring had aangemeld. Ik hoorde overal dat de educatie hier in Zwitserland echt hoog aangeschreven stond en van onschatbare waarden. Ik ben dan zelf van het principe: eerst zien, dan geloven 🙂 Bwa zo extreem was het nu ook niet, ik was vooral nieuwsgierig naar welke dingen het onderwijs hier dan zo excentriek maakt. Wel, ik kan jullie bij deze het Belgische idee bevestigen. Het is ontzettend hoog. In België moet je op een zeker niveau kiezen welke hoofdvakken je wilt en het zijn vooral deze waarop je je moet focussen. Hier is het echt elk vak die het verschil tussen slagen en falen kan maken. Over elk onderwerp worden ze ontzettend specifiek getraind. Daarmee hebben ze een goede basiskennis voor de toekomst en de mogelijkheid om door ervaringen de perfecte verdere studie te kiezen.
Ik waarschuw jullie, dit wordt het meest ingewikkelde deel in deze tekst: de punten. Elke test wordt achteraf gezien herleid naar een maximaal punt van 6. Daar zien jullie dan ook al het verschil tussen “Punkte” en “Noten”. Punkte zijn echt zeer algemeen en basic, bv. Je hebt 40 van de 46 punten gescoord. Dat wordt dan omgezet naar iets veel officiëler, de Noten. Om te slagen is een minimum van 4 op 6 noodzakelijk. Deze Noten worden ook niet alleen gegeven voor huiswerk, presentaties of testen maar ook mondeling. Hoe beter men meewerkt tijdens de les, hoe beter dat resultaat. Echt tijdens de eerste schoolweek wist ik niet wat ik zag: een actieve, meewerkende klas. Dat was echt van de basisschool geleden dat ik dat gezien heb dus dat was eerlijk gezegd wel even wennen 🙂 Tweemaal per jaar krijgen ze ook een rapport mee. In plaats van dit te ontvangen in een prachtig mapje, met een kleurrijk voorblad en een sticker met onze naam en klas, krijgen we hier een super stijve brief. Daarin stak dan een papier met onze Noten. Bij mij was dit voor de helft leeg. Het is namelijk zo dat kinderen echt officiële en moeilijke ingangstesten moeten doen hier überhaupt binnen te geraken. Verder mogen studenten het jaar ook maximaal 1 jaar dubbelen, bij een 2de maal wordt man onherroepelijk van het gymnasiumsysteem verbannen. Het zou oneerlijk zijn moest ik als uitwisselingsstudent profiteren van het feit dat ik gewoon midden in het parcours kan inspringen, zonder voor mijn plaats te moeten hebben gestreden. Op het rapport staat echter niet enkel het gemiddelde van al deze cijfers, nope daar staan de plus- of minpunten. Stel dat je een 5 hebt voor geschiedenis. Dat wilt zeggen dat je exact 1 pluspunt voor geschiedenis krijgt, want je hebt 1 punt meer dan die heilige 4. Helaas is Engels echt niet je ding en heb je daar maar een 3, dan staan er 2 minpunten bij Engels. Minpunten zijn echt verschrikkelijk, daar telt elk tekort dubbel. Of je geslaagd bent of moet zakken hangt af van het totaal. Als al deze punten bij elkaar opgeteld worden en er staat een positief getal, mag je gewoon doorstromen naar het volgend jaar. Zo niet, moet man dubbelen. Over dat dubbelen gesproken… Het is vrij opvallend dat dat vaker, veel vaker gebeurd dan in België. Meer dan de helft van mijn klas is minstens 1 jaar ouder dan ik en dat is op de kanti volledig normaal. Studenten die niet gedisciplineerd zijn en het niet van binnenuit willen, vallen al snel door de mand.
Mijn reactie op deze verhalen was vooral geshockeerd. Hoe kan het dat dit systeem zo ontzettend radicaal is? Hoe is het mogelijk dat ze hier schijnbaar enkel de beste en slimste studenten de kans geven echt naar school te gaan en dan ook echt iets te leren? Men kan toch iemand niet straffen in de toekomst, voor de keuzes of gedrag van toen ze nog jong waren? Al snel stelden ze me gerust dat Zwitserland op dat vlak zeer ruimdenkend is. Stel dat men als kind voor die Lehre gekozen had, maar nu graag wilt verder studeren, dan gaat dan zonder enige problemen. Volwassenonderwijs bereidt graag mensen voor op verdere studies, dus met andere woorden: hier liggen alle mogelijkheden altijd open.
Oh laat ons dan toch afsluiten met een zomers thema, vakantie… De vakanties zijn toch ook wel echt anders dan ik gewoon was. In plaats van september, begint het schooljaar al halverwege augustus. Luttele weken later hebben we echter alweer vrij, niet voor 1, ook niet voor 2 maar voor wel 3 weken herfstvakantie. Rond kerst en nieuwjaar hebben we hier ook 2 weken vrij. Na een kleine maand les te hebben gehad in het nieuwe jaar, staat er alweer een vrije week op de vakantie, deze wordt de “Sportferien” genoemd. Aangezien ik lessen volg in kanton St. Gallen is dat deze week. Studenten in kanton Zürich moeten nog enkele dagen langer wachten. De “Frühlingsferien” is de vakantie de steeds dichterbij komt. Tijdens deze 2 weken schoolvrij kunnen we eindelijk met vrienden dagenlang genieten van het prachtige zonnetje en de overweldigende natuur. 4 Juli begint dan de langverwachte en perfecte 5weken lange zomervakantie 🙂 Ik kan echter wel zeggen dat ik al mijn verlof geniet, maar voor mijn klasgenoten is dit echter een heel ander verhaal. Vanaf het voorlaatste jaar moet man zich voorbereiden op “die Maturaarbeit”. Ze moeten zelf een heel onderzoek uitvoeren en iets zelf creëren, daar een dossier over schrijven van minstens 30pagina’s en halverwege het 4de en laatste jaar een presentatie over houden. Met dit werk staat of valt je secundair diploma, echt alles hangt daarvan af! Daarom gebruiken de meeste hun vakanties om daar een degelijke progressie in te krijgen.
Wel bij deze sluit ik graag mijn tekst af over de scholen in Zwitserland. Ik hoop dat jullie veel nieuwe systemen en principes geleerd hebben en dat deze kleine inblik in deze veelzijdige cultuur van dit land jullie bevallen heeft.
Veel groetjes
Lien
Lien is op uitwisseling tijdens schooljaar 2023-2024 in Zwitserland.